Wat het betekent mens te zijn

Essay over Re:Born

Stillsfotografie © Sophie Gipmans

Tekst: Ingrid de Rond

Een paar jaar geleden ontving ik een briefje met daarop een citaat van Herman Hesse. Het citaat ging als volgt: De vogel ontworstelt zich aan het ei. Het ei is de wereld. Wie geboren wil worden moet een wereld vernietigen.

Aan die woorden dacht ik, toen ik haar zag liggen. Toen ik mezelf zag liggen, in een gedeelde kamer met gesloten ramen. Wie ben je in tussentijd? Het ogenblik voor het ontwaken. Het moment waarop de adem stokt. Je bent vijf en je fietst te snel door de bocht. Je weet dat je zult vallen – maar je hebt de grond nog niet geraakt. Dacht T.S. Eliot daaraan, toen hij schreef over braakliggend land?

breeding / Lilacs out of the dead land, mixing / memory and desire, stirring / dull roots with spring rain.

Volgens de Duitse filosofe Hannah Arendt begint er met de geboorte van ieder menselijk individu in wezen iets nieuws: er ontstaat een radicaal nieuwe mogelijkheid om invulling te geven aan wat het betekent mens te zijn. Mensen worden niet geboren om te sterven, maar om een begin te zijn, schrijft Arendt. In ons vermogen om steeds opnieuw te beginnen ligt onze werkelijke vrijheid, maar deze vrijheid valt de mens geenszins automatisch ten deel. Alleen wanneer wij waarlijk handelen, wanneer wij uitdrukking geven aan wie wij zijn, brengen we onze vrijheid in praktijk.

Opnieuw beginnen vraagt moed. De moed om gevonden antwoorden opnieuw te bevragen; om alles wat je hebt bereikt te riskeren door het te confronteren met de beweeglijkheid van de realiteit. De moed om nieuwe bevindingen te belichamen door jezelf aan de modder van het barre land te onttrekken, haar verraderlijke comfort achter je te laten en je besmeurde lichaam (eerst trillerig, struikelend, maar op den duur steeds trefzekerder) op te heffen, de laatste klonten plakkerige aarde van je lijf te laten vallen zodat er een nieuw, wankel evenwicht kan ontstaan – en de mogelijkheid van zonlicht op je naakte huid. De mogelijkheid van de subtiele, wonderlijke glimlach van danseres Nicole van den Berg.

Moed, dus.

Ik ben gaan geloven dat moed de sleutel is tot de volheid van een eigen leven. Wanneer wij moedig zijn, zijn wij wezens waarvan het onverwachte mag worden verwacht.

Essay van Ingrid de Rond na het zien van de voorpremière van Re:Born van Annemijn Rijk & Fleur Bax op 4 december in Cinecitta. De voorpremière werd gepresenteerd in het concept Cinesandwich, een programma dat mede mogelijk gemaakt werd door: Cinecitta, Pop Up Cinema, DansBrabant. Ingrid was eerder 1 van de deelnemers van de eerste editie van Schrijfcursus Dans & Durf, een project voor creatieve schrijvers die nieuwe woorden durven zoeken voor dans, door Domein voor Kunstkritiek & DansBrabant.