THIS WILL TURN OUT INTO NOTHING

Essay over #Catalog of Shadows

© Martin Kers

In de installatie #Catalog of Shadows presenteert choreograaf Kristel van Issum verschillende vrouwelijke archetypes. Via imposante filmportretten neemt ze de toeschouwer mee op een dwaalroute langs de vrouwelijke schaduwzijde, waarbij eenzaamheid, afstandelijkheid, angst, trots, frustratie, woede en verdriet een prominente rol spelen. In deze tekst verkent Ingrid de Rond de herinneringen die de installatie bij haar opriep. Zes herinneringen aan zes verschillende vrouwen. Zes fragmenten, één tekst.

1. De sjamaan
De sjamaan was niet altijd al een sjamaan. Eerst droeg ze hoge hakken en lipgloss, maar na een ervaring in een grot waren er dingen veranderd. Ze reinigde haar huis met een wichelroede, waste haar voeten met een veer, vloog mee op de rug van een adelaar en zong in een taal die niemand verstond. Over de menstruatie sprak ze altijd ernstig. ’De vrouwelijke energie kent zowel licht als donker, schept zowel leven als dood’, zei ze. ‘Elke cyclus ontkiemt, groeit naar vruchtbaarheid en laat uiteindelijk weer los – sterft af, om vervolgens weer opnieuw te kunnen beginnen.’ Ze adviseerde me te stoppen met de anticonceptiepil en te luisteren naar de wijsheid van mijn baarmoeder.

2. De verzamelaar
In haar huis kostte het moeite om te lopen. Ze kon niets weggooien, omdat ze van ieder object vermoedde dat het in een mogelijke toekomst van pas zou kunnen komen en van ieder ongelezen boek dat het de informatie bevatte die een beslissende wending aan haar leven zou geven. Ze verzamelde mogelijkheden, maar het ontbrak haar aan de moed om al die spullen ook daadwerkelijk ter hand te nemen en van betekenis te voorzien. Ze wilde niet kiezen. Ze kon het niet. En omdat de gedachte aan een voortdurend uitstel haar naar verloop van tijd onrustig maakte, besloot ze uiteindelijk dat er helemaal niet zoiets als de mogelijkheid van een keuze bestond. De dingen overkwamen haar – niet andersom.

3. De boerin
De boerin bewonderde de standvastigheid van de klaproos, de bloem die niet geplukt kan worden zonder uit elkaar te vallen. Jaren geleden hadden haar zonen gezegd dat het zo niet langer kon: een oude vrouw, alleen op een leegstaande boerderij. Dat het gevaarlijk was. Dat de planken rot en de muren wankel waren. Dat niemand haar zou horen als ze zou struikelen en om hulp zou roepen. De boerin was daarop heel kwaad geworden. “Ik wil jullie hier nooit meer zien!”, had ze geroepen. De zonen waren daarna nooit meer teruggekomen.

4. De manager
Goed leven stond voor haar gelijk aan goed werken. Ze was te vaak, te lang bedrogen en had na jaren besloten alleen nog te streven naar een liefhebben van het onafhankelijke soort. Ze geloofde niet meer in het lot. In haar bijzijn voelde ik me belachelijk dienstbaar. Ze kon constateren dat ik haar kantoor binnenkwam en me niet begroeten.

5. De lerares
Op een avond verscheen de lerares huilend aan mijn deur. Dat ze knettergek werd van dat hardnekkige verlangen om het voor iedereen goed te doen, zei ze. Dat ze niet meer wist wat ze zelf eigenlijk wilde. Dat ze eindelijk eens ‘nee’ wilde zeggen tegen de directeur, de ouders, de collega’s, de kinderen, haar vriend – en ook tegen mij. Dat ze daarom in therapie was gegaan. Ze liet me een rood boekje zien waarin ze haar gedachten in schema’s moest vangen. “Gebeurtenis, Gevoel, Gedachte, Gedrag, Gevolg”, zei ze. “Negatief denken beïnvloedt alles. Daar gaat het om.”

6. De schrijver
Ze was een soort membraan. Ze had een hele korte afstand tussen consumeren en produceren. De woorden van anderen zetten haar op een spoor waarop ze zichzelf nooit had kunnen zetten, en die afhankelijkheid maakte haar radeloos. Al haar hele leven lang zocht ze naar een zuivere taal – maar wat ze ook schreef, geen tekst was volledig van haar. Uiteindelijk voelde ze zich geen kunstenaar én geen denker meer.

Essay van Ingrid de Rond na het zien van de installatie #Catalog of Shadows van Kristel van Issum op Theaterfestival Boulevard 2018. Saskia de Haas was eerder 1 van de deelnemers van Schrijfcursus Dans & Durf, een project voor creatieve schrijvers die nieuwe woorden durven zoeken voor dans, door Domein voor Kunstkritiek & DansBrabant (sept. 2017 – jan. 2018).

#Catalof of Shadows was onderdeel van de Stabat Mater-route en is een productie van DansBrabant en Theaterfestival Boulevard.