Kijken is een raar woord

Dans & Durf – Essay over Siri Loves Me

Essay van cursist Saskia de Haas over Siri Loves Me van Katja Heitmann op het Pieter Vreedeplein in Tilburg (14 oktober 2017, ihkv Oktober Dansmaand). Geschreven ihkv Schrijfcursus Dans & Durf, een project voor creatieve schrijvers die nieuwe woorden durven zoeken voor dans, door Domein voor Kunstkritiek & DansBrabant (sept. 2017 – jan. 2018).

Siri Loves Me 04 © Wild&Thorny (1)

Overal ogen
er zijn ogen overal
maar ze zien niet
niet echt
Ze kijken dwars door je heen

Ben ik de ogen?

Wat zijn ogen, als ogen niet meer zien
als ogen niet meer kijken,
niet meer echt kijken
De ogen zijn overal

Wat valt er nog te kijken als alles bekeken wordt
als alles te bekijken valt

Een plein in een stad
zo’n grijs betonnen plein, omringt met kledingwinkels
Met de Only, met The Sting, met de Sissyboy
Zo’n plein vol shoppende mensen
Mensen met tassen in hun handen
die van de ene naar de andere winkel hoppen

Er klinkt een zoem, plots een zoem
zo’n harde zoem
Heel constant, onafgebroken
Mensen staan stil
Er wordt omhoog gekeken
Opzij gekeken
Rondgekeken
Tassen worden op de grond gezet
Er wordt een kring gevormd
alsof er iets te gebeuren staat

Ben ik de mensen?

Een jongen op een step stept het plein over
Dwars door de gevormde kring
Hij kijkt ondeugend, lacht
alsof hij zojuist iets heeft gedaan wat niet mag
Hij hoort niet in de kring, denken de mensen
Hij is gewoon een ondeugend jongetje op een step

De zoem zoemt luidt
Mensen kijken om zich heen
zoekend naar waar het gebeurt
want dat er iets te gebeuren staat is haast vanzelfsprekend

Achter de mensen zitten jongens en meisjes in het grijs
Op de randen van grijze plantenbakken
met felgekleurde sokken in hun grijze gympen
Ze knipperen traag
Beheerst
Zo heel langzaam sluiten ze de ogen
En zo nog langzamer openen ze hun ogen
Blik op oneindig
Hun ruggen recht, haast onnatuurlijk recht
Alles is onder controle
Hun mond hebben ze onder controle
Hun ogen hebben ze onder controle
Hun wangen, hun oren, hun haren
hebben ze onder controle
Hun benen, hun voeten

Ze zijn onder controle

Zij zijn geen mensen, denken de mensen

De zoem verandert in gepiep en gebliep
Als een scanner, als computergeluiden
Geluiden die hier niet horen
Niet hier op het plein
Niet tussen de mensen

De jongens en meisjes in het grijs
Ze zijn overal
Ze zijn altijd al overal geweest
Ze bewegen
Ze bewegen traag
als in een andere tijd
zetten ze het ene been voor het andere
Als éen

Ze bewegen traag dwars over het plein
Ze zijn dichtbij
Dichtbij iedereen
En hoe dichter bij ze komen
Hoe meer de mensen zien
De mensen zien een traan rollen over de wangen
Zweetdruppeltjes op het voorhoofd
Trillende handen, trillende benen

De jongens en meisjes worden bekeken door de mensen
door de telefoons van de mensen
door de ogen

Het jongetje stept door de jongens en meisjes in het grijs
Ook hij wordt bekeken
Een groepje jongeren blijft op het midden van het plein stilstaan
Een vader duwt zijn zoontje vooruit, terwijl hij aan een sigaret lurkt
Zij kijken niet
Zij zien niet
Zij worden bekeken

De jongens en meisjes in het grijs bewegen traag een richting op
Allemaal dezelfde
Ze verlaten de kring
Er ontstaat een applaus

Mensen klappen
Er is geen einde

Ben ik de kijker?
Ben ik de mens?
Ben ik de ogen?

Wie zijn de kijkers en wie zijn de mensen?
Zijn het de mensen die bekeken worden
of de mensen die kijken?